Tranzyt co to znaczy, jak zorganizować?

Branża TLS, czyli transport, logistyka i spedycja jest silnie związana z pojęciem tranzytu. Co to jest? Jaki jest cel, rodzaje oraz zasięg transportu tranzytowego? O tym wszystkim napiszemy w poniższym artykule. 

Wszystkie przepisy regulujące zasady transportu oraz handlu międzynarodowego mają ułatwić przewóz towarów między różnymi krajami. Stąd też wzięło się pojęcie tranzytu. Na czym polega? Tranzyt co to? Przekonajmy się.

Jak definiujemy pojęcie „tranzyt”?

Tranzyt to procedura celna, który pozwala na przewóz towaru bez ponoszenia kosztów różnych opłat (podatku akcyzowego, podatku VAT i innych). To również transport osób lub dóbr do innych krajów. Jeszcze bardziej szczegółowo jest to wyjazd z punktu A do punktu B przez terytorium państwa trzeciego (państwo C, czyli trzecie, jest krajem tranzytowym).

W przypadku kiedy transport towarów przejeżdża przez terytorium Państwa, w którym nie znajduje się punkt załadunku albo rozładunku, wówczas jest to transport tranzytowy. Jeśli mamy do czynienia z przewozem ładunku z Polski do Francji jest on określany jako tranzyt produktów przez Niemcy. 

Mimo że tranzyt jest uregulowany przez umowy międzynarodowe, takie jak Konwencja o handlu tranzytowym krajów bez dostępu do morza czy Konwencja i Statut o wolności tranzytu, to ładunki przewożone za jego pośrednictwem nie podlegają polityce handlowej. Dodatkowo nie muszą uiszczać przewozowych opłat celnych.

W tej chwili istnieje duża swoboda w organizowaniu procedury tranzytowej. Wynika to z tego, że zostały zniesione bariery celne na terenie Unii Europejskiej, jak i realizacja jej postanowień. Dobrze jest zapamiętać, że proces tranzytu to transport przedmiotów z jednego kraju do drugiego. Z czego wynika, że jako tranzyt określa się drogę przebytą na terytorium jednego państwa do drugiego, z przystankiem w kraju leżącym pomiędzy państwem wysyłki przedmiotu a celem jego dostarczenia.

Rodzaje tranzytu

Rodzaj transportu drogowego, jakim jest tranzyt, możemy podzielić na różne typy. Poniżej krótki opis każdego.

Tranzyt międzynarodowy

Jest to przewóz towarów pomiędzy państwami, z wykorzystaniem przejazdu poprzez jeszcze jeden kraj. Z tranzytem międzynarodowym mamy do czynienia w opisanym wcześniej przykładzie, gdzie przewóz towarów odbywa się z Polski do Francji, z wykorzystaniem terytorium państwa trzeciego, czyli Niemiec. 

Tranzyt celny

Taki rodzaj tranzytu ma zmniejszyć koszty administracyjne, do których zalicza się opłata podatku akcyzowego czy inne związane z jego organizacją. Umożliwia to ominięcie konieczności uiszczenia opłat celnych obowiązkowych w przypadku wjazdu na teren danego kraju. Konieczne jest zapłacenie jednorazowej opłaty celnej w chwili, w której przesyłka opuszcza kraj jej wysyłki.

Tranzyt bezpośredni

Przewóz produktów odbywa się z wykorzystaniem jednego środka transportu. Po prostu towar jest transportowany bezpośrednio z punktu A do punktu B.

Tranzyt pośredni (ze składowaniem)

Transport tranzytowy pośredni ma miejsce wtedy, gdy transport towaru wymaga przechowania go w kraju tranzytowym, czyli pośrednim. Dostarczenie przesyłki obejmuje zmianę środka transportu. Mamy wówczas do czynienia z przynajmniej dwoma rodzajami transportu (np. drogowym i morskim).

Tranzyt wewnętrzny

W przypadku tranzytu wewnętrznego mamy do czynienia z przewozem towarów między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Wówczas transport opiera się na podstawie jednego dokumentu celnego i jednej plomby, która zabezpiecza ładunek.

Tranzyt zewnętrzny

Tranzyt zewnętrzny dotyczy ładunków, których transport odbywa się poza terytorium krajów Unii Europejskiej. Tutaj jesteśmy zobowiązani, aby dopełnić wszelkich formalności związanych z takim przewozem. Należy pamiętać, że w tym przypadku nie ominie nas dokonanie każdorazowo opłat celnych za przewożenie towarów.

Przygotowanie do transportu tranzytowego

Przewóz tranzytowy stał się niezwykle powszechny. Każdego dnia odbywa się mnóstwo takich transportów na drogach wielu państw. Wszystkie TIR-y podróżujące na autostradach lub drogach szybkiego ruchu, na obcych rejestracjach, są właśnie takim przewozem. Powszechność tego zjawiska nie oznacza jednak łatwości jego organizacji. Taki proces wymaga od osoby za niego odpowiedzialnej profesjonalnej wiedzy oraz odpowiednich przygotowań. Należy zatroszczyć się o posiadanie wymaganej dokumentacji, jak i doborze odpowiedniego środka transportu do danego przewozu. Nieprzemyślenie tej kwestii może skutkować utrudnieniami w trakcie transportu. Powodem tego mogą być różne przepisy określające środki odpowiednie do przewozu tranzytowego. Dlatego w razie potrzeby warto zlecić takie zadanie profesjonalnym firmom transportowym.

Prawo a transport tranzytowy

Warto wiedzieć jakie ustawy, uchwały czy przepisy regulują zasady transportu tranzytowego. Najogólniej pozwalają one ominąć część formalności, co ułatwia przewóz towarów przez kraje tranzytowe. Wyróżnimy trzy najważniejsze dokumenty:

1. Konwencja narodów zjednoczonych o prawie morza — inaczej może być ona nazywana konwencją jamalską. Określa ona obszary morskie, na których może odbywać się tranzyt oraz reguluje każdą inną działalność morską.
2. Konwencja o handlu tranzytowym bez dostępu do morza — umowa dotyczy regulacji prawnych odnośnie transportu statkami. Ten dokument został stworzony przez UNCTAD.
3. Konwencja o wolności tranzytu — dzięki temu dokumentowi tranzytowe opłaty zostały usunięte. Powstał on z inicjatywy Ligii Narodów w 1992 roku.

Procedury tranzytowe w Polsce 

Procedury, którym podlega tranzyt w Polsce, są bardzo różnorodne. Pierwsza to krajowa, która jest stosowana w przypadku gdy towar jest transportowany spoza terytorium RP do Polski jako do miejsca docelowego. Taka sytuacja ma miejsce również wtedy, gdy przewóz tranzytowy przekracza więcej niż jedną granicę celną.

Należy także wspomnieć o procedurze, która dotyczy jego wewnętrznego typu: WTP w Unii Europejskiej oraz EFTP (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu). Warto znać określenie MRW (Movement Reference Number) jest to numer, który stosuje się, aby oznaczyć towar w transporcie międzynarodowym. Ułatwia on szybkie zidentyfikowanie czynności w trakcie transportu oraz jest wymaganiem stawianym przez procedury tranzytowe.

Konwencja CMR — co to takiego?

Konwencja odnosi się do umów pomiędzy państwami w obszarze transportu towarów. Dokument ten daje możliwość ujednolicenia dokumentacji transportowej. Dotyczy to głównie listów przewozowych, które są identyczne dla wszystkich stron odpowiedzialnych za przewóz ładunków. Na formularzu CMR są zawarte podstawowe dane, niezbędne do realizacji usługi (numery zabezpieczeń, daty przewozu, rodzaj towaru, adres nadania i odbioru przesyłki).

Czym są magazyny tranzytowe?

Magazyn tranzytowy jest miejscem, które jest określone jako teren przeładunkowy. Dotyczy to towarów, które są przechowywane w celu dalszej jego dystrybucji. Pozwala on zoptymalizować proces i ograniczyć koszty logistyczne. Jest to pomieszczenie, które jest przystosowane do sprawnych przyjęć, załadunków i rozładunków towarów. Taki magazyn wyposażony jest w zależności od profilu działalności firmy. W przypadku obiektów tymczasowych zwykle nie ma potrzeby specjalnej organizacji wnętrza. 

Tranzyt to rodzaj transportu, który staje się coraz bardziej popularny w branży TLS. Zapewnia on swobodny przepływ towarów poza obszar danego państwa Ważne, aby pamiętać o tym, aby każda procedura tranzytu została spełniona przy jego organizacji. Taki rodzaj transportu daje też wiele możliwości, ponieważ dzieli się na różne typy, które służą do transportu przeróżnych towarów. Dlatego wyróżniamy tranzyt wewnętrzny, tranzyt zewnętrzny czy tranzyt bezpośredni i pośredni. Ten typ przewozu ujednolica również formalności transportowe, co jest niezwykle ważne dla organizujących taki przewóz ładunków.