tachograf co to
|

Tachograf — co to jest i kto musi go mieć w 2023 roku

Na polskich drogach od dawna widzimy charakterystyczne urządzenie, które zdobi deski rozdzielcze pojazdów ciężarowych i autobusów. Jest to tachograf — małe, ale niezwykle ważne urządzenie, które jest kluczowe w kontroli czasu pracy kierowców oraz zapewnieniu bezpieczeństwa na drogach. Tachografy są nieodłącznym elementem wielu pojazdów użytkowanych w transporcie drogowym, ale czy wiesz, kto dokładnie musi je posiadać w roku 2023? W tym artykule przyjrzymy się bliżej tachografom, ich rodzajom i przepisom, które określają, kto musi z nich korzystać. Zapraszamy do lektury, aby dowiedzieć się więcej.

Tachograf w 2023 roku: Kluczowa rola w transporcie drogowym

Tachograf to pomiarowe urządzenie, mające istotne znaczenie w skuteczności funkcjonowania i bezpieczeństwie transportu drogowego. Montuje się je w pojazdach ciężarowych i autokarach. Zadaniem tachografu jest rejestrowanie różnych czynności wykonywanych przez kierowcę i pojazd. Urządzenie to przykładowo odnotowuje ilość przejechanych kilometrów, prędkość chwilową, czas prowadzenia auta, okres dyżuru kierowcy, pauzy. Nowoczesne tachografy rejestrują coraz więcej danych, a użytkowanie staje się intuicyjne i łatwiejsze.

Podstawowym celem tachografu jest monitorowanie czasu jazdy, zwiększenie ich bezpieczeństwa, a także innych uczestników ruchu drogowego. Tachografy pozwalają minimalizować liczbę zdarzeń drogowych spowodowanych przez przemęczonych kierowców oraz ułatwiają im proces rozliczania się z pracodawcą. Posiadanie tachografu to obowiązek każdego zawodowego kierowcy. Za jego brak grożą surowe kary.

Tachografy kiedyś i dziś

Pierwsze tachografy analogowe zostały wprowadzone do użytku w 1952 roku w Niemczech. Zgodnie z przepisami, każdy pojazd ważący powyżej 7,5 tony miał posiadać tachograf. Inne państwa europejskie przygotowały podobne regulacje na początku lat 70. Ujednolicone prawo zaczęło obowiązywać na terenie EWG dopiero w 1985 roku. W Polsce prawo dotyczące tachografów weszło w życie na początku lat 90.

Od 1 maja 2006 roku zgodnie z unijnym rozporządzeniem 1360/2002 z pojazdów zniknęły tachografy analogowe, które zastąpiono cyfrowymi. Woskowane dyski do zapisu danych zaczęły ustępować miejsca cyfrowym nośnikom pamięci.

Tachograf cyfrowy — czy jest lepszy?

Tachografy cyfrowe wymagają korzystania z cyfrowej karty kierowcy, karty przedsiębiorstwa, a także karty kontrolnej i warsztatowej. Cyfrowe rozwiązania wprowadzono, aby walczyć z oszustwami i nadużyciami. Jednak i w cyfrowej rzeczywistości przebiegli kierowcy lub ich pracodawcy wymyślają sposoby okłamywania, np. podkładanie magnesów na impulsatorze albo nawet wykorzystanie nielegalnego, specjalistycznego sprzętu.

Zwiększeniu kontroli i bezpieczeństwa na drogach mają służyć cyfrowe inteligentne tachografy. Te nowoczesne urządzenia umożliwiają realizację założeń tzw. Pakietu mobilności. Pakiet mobilności w transporcie to zbiór aktów prawa uchwalone przez Parlament Europejski w 2020 roku. Są one wprowadzane stopniowo i mają na celu unormowanie transportu drogowego w Unii Europejskiej. Dlatego w kolejnych latach czekają na nas zmiany jak na przykład, wymóg użytkowania tachografów inteligentnych drugiej generacji w pojazdach o DMC (dopuszczalna masa całkowita) od 2,5 tony poruszających się w transporcie międzynarodowym.

Jak działają tachografy?

Każdy rodzaj tachografu ma inny mechanizm. Przeczytaj, jak działają i wybierz opcję najlepszą dla ciebie.

tachograf, obowiązki i działanie
Każdy rodzaj tachografu działa inaczej. Trzeba znać ich funkcje i wiedzieć, jakie dokumenty będą jeszcze potrzebne.

Tachograf analogowy

Analogowy tachograf otrzymuje informację o ilości impulsów z czujnika ruchu zamontowanego w skrzyni biegów oraz przelicza je na ilość przebytych kilometrów. Analog zapisuje czas pracy kierowcy, przebyte kilometry oraz prędkość pojazdu na woskowanych dyskach papierowych (potocznie wykresówki lub tarczki). Tarczki wystarcza na 24 godziny, czyli rejestruje się dobowa aktywność. Po tym okresie trzeba ją koniecznie wymienić. Tarczki się produkuje z różnych materiałów. W dotyku mogą przypominać kalkę lub papier termiczny. Też mogą być szorstkie. Zgodnie z prawem, konieczne jest posiadanie tarczek rejestrujących aktywność na 28 dni wstecz. Dlatego trzeba odpowiednio je przechowywać. Fachowcy, którzy spędzili lata w kabinach ciężarówek, zalecają kupić etui na dyski i w taki sposób przechowywać wykresówki z tachografów.

Korzystając z tachografów analogowych, niektóre dane trzeba wprowadzać manualnie. Tak na tarczce analogowej piszemy imię, nazwisko, kod państwa, miejscowość, datę, numer rejestracyjny pojazdu, stan licznika wyjazdu. Należy robić to delikatnie, żeby nie przebić długopisem papieru.

Tachograf cyfrowy

Era cyfrowa ułatwia pracę. Aczkolwiek, jak to z każdym urządzeniem, trzeba się nauczyć użytkowania tachografu cyfrowego. Gdy jeździmy na cyfrówce, nie musimy pamiętać o regularnej wymianie tarczek analogowych. Ponadto świetnym rozwiązaniem technicznym jest karta kierowcy. Umożliwia ona identyfikację kierowcy i przypisanie do odpowiedniej osoby danych dotyczących przejazdów rejestrowanych przez tachograf. Karta kierowcy wygląda jak karta bankomatowa. Posiada ona dane kierowcy, w tym imię, nazwisko, numer prawa jazdy i PESEL, a także chip, rejestrujący wiele informacji związanych z pracą tego kierowcy. Karty są wydawane przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych na okres 5 lat, jednak nie na dłużej niż okres ważności prawa jazdy.

Tachograf cyfrowy również umożliwia korzystanie z Karty firmowej. Istnieją także karty kontrolne wydawane kierownikowi jednostki organizacyjnej organu upoważnionego do kontroli tachografów cyfrowych oraz karty warsztatowe, identyfikujące technika warsztatowego i umożliwiające aktywację, kalibrację, testowanie i pobieranie danych z tachografów.

Tachografy cyfrowe inteligentne

Cyfrowy tachograf inteligentny to kolejny krok szeroko zakrojonej digitalizacji, stanowiącej istotny element strategii Unii Europejskiej dla transportu drogowego. Cyfrowe tachografy inteligentne drugiej wersji (G2V2) stają się coraz bardziej rozpowszechnione.

Smart tachografy wprowadzają kilka znaczących zmian w porównaniu z podstawową wersją. Jedną z kluczowych jest automatyczne rejestrowanie przekroczeń granic. Obecnie w celu rejestracji konieczne jest zatrzymania pojazdu po przekroczeniu granicy w najbliższym bezpiecznym do tego miejscu. Inteligentny tachograf automatycznie podpowiada symbole kodu kraju, a także czy kierowca rozpoczął lub skończył dobowe aktywności. Opcja oznaczenia załadunku i rozładunku pozwala zarejestrować czas wykonywani tej operacji oraz jej dokładną lokalizację. W opcji załadunku można wybrać „rzecz” albo „ludzie”.

Tachografy drugiej generacji stosują technologię systemów wydzielonej komunikacji krótkiego zasięgu (DSRC), co umożliwia zdalną kontrolę. Tachografy automatycznie udostępniają informacje dotyczące czasu pracy kierowcy, zalogowania karty kierowcy, chwilowej prędkości albo prób załamania zabezpieczeń urządzenia. Oprócz tego smart tachograf ma rozbudowaną pamięć, dzięki czemu sprawdzić można aktywność kierowcy z ostatnich 56 dni. Wymóg wydłużenia okresu kontroli z 28 dni (obowiązuje obecnie) do 56 zostanie wprowadzony z końcem 2024 roku.

Inteligentny tachograf jest wyposażony w interfejs Bluetooth. Dzięki temu można skomunikować go z zewnętrznymi aplikacjami. To daje możliwość zdalnego wprowadzania wpisów ręcznych za pomocą np. komórki.

Najnowsze smart tachografy mają funkcję zapisu pozycji pojazdu za pomocą sygnału GNSS (Global Navigation Satellite Systems). Sygnał ten powinien być uwierzytelniony za pomocą technologii uwierzytelnienia OSNMA z systemu GALILEO. Ten złożony element cyfrowej rzeczywistości zacznie działać pod koniec maja 2024 roku.

Obowiązek używania tachografu w 2023 roku: kto jest na celowniku?

W Polsce omawiany temat reguluje Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o tachografach. Kluczowe znaczenie w tej sferze ma także już wspomniany pakiet mobilności regulujący daną kwestię na terenie UE.

Tachograf jest obowiązkowy w samochodach ciężarowych i dostawczych oraz autobusach (z wyłączeniem miejskich), których DMC przewyższa 3,5 tony. Wymóg dotyczy również samochodów przewożących grupy liczniejsze niż 9 osób wraz z kierowcą. Ważne: jeśli samochód ważący 3 tony ma naczepę/przyczepę o masie 1 tonę, konieczne jest zamontowanie tachografu.

Wyjątki i zwolnienia: kiedy tachograf nie jest wymagany?

Tachograf nie jest wymagany:

  • w samochodach, które obowiązuje maksymalna, nieprzekraczalna prędkość 30 km/h,
  • w pojazdach przeznaczonych do nauki jazdy,
  • w pojazdach, które nie są w stanie przewieźć więcej, niż 9 osób,
  • w pojazdach specjalistycznych (karetki, wozy strażackie etc.),
  • w samochodach będących sklepami obwoźnymi
  • w autobusach miejskich.

Gdy np. samochód jest używany niekomercyjnie (właściciel przewozi swoje prywatne rzeczy), tachograf nie jest wymagany.

Wymogi prawne dotyczące tachografów — co się zmienia w roku 2023?

Zgodnie z pakietem mobilności czekają na nas zmiany.

  1. Od 21 sierpnia 2023 roku wszystkie nowe pojazdy muszą być wyposażone w najnowszą wersję tachografów inteligentnych.
  2. Do 31 grudnia 2024 roku w pojazdach przeznaczonych dla przewozów międzynarodowych Trzeba wymienić najstarsze analogowe i cyfrowe tachografy montowane przed 2019 rokiem.
  3. Do 21 sierpnia 2025 roku trzeba wymienić wszystkie tachografy (również tachografy inteligentne I generacji) w pojazdach, które są stosowane do transportu międzynarodowego. Oznacza to, że w przewozach krajowych nadal można będzie stosować starsze rodzaje urządzeń.

Podsumowanie

W 2023 roku tachografy odgrywają kluczową rolę, pomagając w kontrolowaniu czasu pracy kierowców i przestrzeganiu przepisów drogowych. Obowiązek posiadania tachografu dotyczy głównie kierowców zawodowych, prowadzących pojazdy ciężarowe i dostawcze oraz autobusy. Nowoczesne tachografy cyfrowe i inteligentne dokładniej rejestrują aktywności kierowców, co przyczynia się do poprawy zarządzania czasem pracy i większego bezpieczeństwa na drogach.

Dane zbierane przez tachografy odgrywają kluczową rolę w dochodzeniach w razie wypadków drogowych, a także umożliwiają optymalizację flot pojazdów. Dlatego posiadanie tachografów jest zarówno obowiązkiem prawnym, jak i ważnym czynnikiem wpływającym na efektywność przedsiębiorstw transportowych oraz bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *