Opakowania transportowe — rodzaje, funkcje i zastosowanie w logistyce
Jakie wyróżniamy rodzaje opakowań transportowych? Czym one są? Dlatego są tak ważne dla skutecznego oraz bezproblemowego dostarczenia przesyłki do odbiorcy? Zorganizowanie bezpiecznego transportu rzeczy wymaga odpowiedniego przygotowania towaru. Właśnie do tego celu służą opakowania transportowe. To one skutecznie chronią przed działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych oraz uszkodzeniem. Kilka najważniejszych informacji na temat odpowiednich opakowań transportowych znajdziemy poniżej.
Czym są opakowania transportowe?
Opakowania transportowe są to gotowe obudowy, które mają na celu zabezpieczenie towaru w nich przewożonego. Pozwalają na wygodne i bezpieczne przemieszczanie towaru w czasie jego przewożenia, składowania oraz sprzedaży. Dają możliwość odpowiedniego przechowywania produktu w przestrzeni magazynowej. Dodatkowo (dzięki naklejonym oznaczeniom) przez cały czas informują o zawartości oraz parametrach paczek.
Cechy opakowań transportowych
Każde opakowanie, w którym odbywa się transport towarów, powinno mieć odpowiednie cechy. Wśród nich należy wymienić odporność na:
- niskie temperatury,
- korozję,
- wnikanie substancji z zewnątrz.
Prócz tego opakowanie transportowe powinno być:
- lekkie,
- wysoko szczelne,
- odporne chemicznie,
- odpowiedniej wielkości,
- uniwersalne,
- wszechstronne w zastosowaniu,
- wielorazowego użytku.
Jak dobierać opakowania transportowe?
W celu uniknięcia uszkodzenia przewożonych ładunków wybór rodzaju opakowania transportowego powinien być przemyślany. Należy uwzględnić:
- rodzaj towaru: podatność transportową i wartość,
- czas trwania oraz typ spedycji,
- sposób transportu — rodzaj środka transportu i przestrzeń (transport lotniczy, drogowy czy morski),
- wymagania dotyczące przepisów prawnych czy sanitarnych.
Rodzaje oraz jakość opakowań transportowych determinują technologie czynności przeładunkowych, ostateczny koszt transportu, jak również efektywność wykorzystania przestrzeni magazynowej.
Rodzaje opakowań stosowane w transporcie
Opakowanie transportowe przybiera niezwykle zróżnicowane formy. Możliwość wykorzystania wielu surowców do ich wykonania otwiera niezwykły wachlarz możliwości.
Rodzaje opakowań najczęściej dzieli się ze względu na to, z czego są wykonane. Wyróżniamy takie wykonane z:
- papieru, kartonu lub tektury — jako pudła, bębny, owinięcia, tutki czy torby,
- metalu — puszki, butle i pudła,
- szkła — słoiki, balony, ampułki oraz butelki,
- tworzywa sztucznego — foliopaki, teczki, torebki, jak i pudełka,
- drewna — palety lub skrzyniopalety oraz skrzynie transportowe.

Sposoby zabezpieczania towarów
Sposoby zabezpieczania towaru — biorąc pod uwagę różne rodzaje opakowań — dzielimy ze względu na pełnioną funkcję. W tym przypadku wyróżniamy:
- opakowania jednostkowe do sprzedaży detalicznej,
- opakowania zbiorcze,
- opakowania transportowe.
Wszystkie powyższe rodzaje opakowań stosowane są w procesie przewożenia oraz magazynowania. Dzieląc sposoby zabezpieczenia produktów jeszcze dogłębniej, możemy wyróżnić takie, dla których znaczenie ma:
- zasięg obrotu (eksportowe oraz krajowe),
- rozbieranie i składanie (sztywne, składane oraz rozbieralne, drewniane opakowania transportowe),
- możliwość ich wykorzystania (jednokrotnego lub wielokrotnego użytku),
Kolejnym kryterium podziału w sposobie zabezpieczania towarów jest to, w jaki sposób jest ono rozliczne w obrocie. Tutaj wyróżniamy takie rodzaje opakowań jak:
- opakowania zwrotne lub sprzedawane,
- ulegające lub nieulegające biodegradacji czy też nadające się, lub nie do recyklingu.
Funkcje opakowań transportowych
Opakowania transportowe znajdują zastosowanie w rozległych gałęziach przemysłu. Dzięki temu mogą pełnić różne funkcje. Główne wymieniamy poniżej:
- magazynowanie — to znaczy przechowywanie, kompletowanie oraz przemieszczanie towarów,
- transportowanie — daje możliwość przewożenia maksymalnie dużej ilości towarów w jak najkrótszym czasie,
- zabezpieczenie — obejmuje ochronę produktu przed działaniem czynników zewnętrznych, jak również najbliższego otoczenia przed ewentualnym wpływem zapakowanego produktu,
- recykling — chodzi o przewożenie towarów w sposób przyjazny dla środowiska — znaczenie mają tu wykorzystane materiały opakowaniowe nadające się do ponownego przetworzenia (kartony, butelki oraz palety),
- informowanie o zawartości — pozwalają na łatwiejsze kompletowanie, sprzedaż oraz późniejsze użytkowanie.
Opakowania w transporcie chronią produkty przed uszkodzeniami mechanicznymi, wilgocią czy energią cieplną oraz świetlną. Dodatkowo stosowanie opakowań w transporcie produktu zapewnia odporność na szkodniki, promieniowanie czy mikroorganizmy. Ponadto odpowiednie opakowanie ładunku to doskonały wybór w przypadku, kiedy transportowany produkt jest wrażliwy na uszkodzenia mechaniczne. Wówczas najlepiej sprawdzą się takie rodzaje opakowań jak ażurowe klatki, kosze lub pojemniki. Najbardziej kompleksowo jednak ochronią naszą rzecz worki, pudła oraz beczki.
Znaki manipulacyjne na opakowaniach
Odpowiednie oznaczenie opakowań jest równie istotne co właściwa ochrona produktu. Jest to zresztą istotny wymóg logistyczny. Takie oznaczenie powinno umożliwić łatwą identyfikację towarów oraz informacje na temat sposobu postępowania z opakowaniem. Znak może być wyrażony w postaci litery, napisu, cyfry albo rysunku z zastosowaniem kontrastowych kolorów.
Rodzaje znaków
Znaki na paczkach możemy podzielić na różne rodzaje. Wśród nich wyróżniamy:
- znaki informacyjne — ich funkcją jest informowanie o niektórych cechach opakowania transportowanego z zawartością jak na przykład wymiary oraz masa,
- znaki zasadnicze — mają za zadanie zapewnić identyfikację opakowania transportowanego z zawartością oraz dostarczenie go do danego odbiorcy. Znaki te pomagają określić osobę oraz miejsce, gdzie ma trafić przesyłka.
- znaki niebezpieczeństwa — wskazują cechy opakowania z zawartością, które są niebezpieczne dla otoczenia i ludzi. Towar, który posiada takie oznaczenie, wymaga szczególnych środków ostrożności, jak i odpowiednich warunków przechowywania i transportu.
- znaki manipulacyjne — ich rolą jest wskazywać na konieczność stosowania danego sposobu obchodzenia się opakowaniem z zawartością. Szczególne znaczenie ma to w czasie manipulacji związanej z transportem oraz przechowywaniem.

Najczęściej stosowane znaki manipulacyjne
Wyróżniamy kilka znaków manipulacyjnych najczęściej stosowanych na opakowaniach transportowych. Są one zazwyczaj związane z właściwością produktu transportowanego. Poniżej krótki opis każdego z nich:
- Ostrożnie kruche — znak jest zamieszczany na opakowaniach transportowych zawierających bardzo delikatne i kruche produkty, które mogą się uszkodzić przy uderzeniach czy wstrząsach,
- Góra, nie przewracać — znak ten jest umieszczany na opakowaniach, których zmiana położenia spowoduje uszkodzenie zawartości lub opakowania.
- Chronić przed wilgocią — znak taki znajduje się na opakowaniach z zawartością, której nie należy wystawiać na działanie wilgoci. Nie wolno ich transportować na odkrytych środkach przewozu czy też składować na otwartych przestrzeniach bez podkładek,
- Nie podnosić wózkiem — taki znak możemy zobaczyć na opakowaniach, co do których nie wolno stosować ręcznych wózków, ponieważ może to skutkować uszkodzeniem opakowania i/lub zawartości,
- Nie toczyć — znak taki umieszcza się na opakowaniach, które ze względu na swoją zawartość nie powinny być przemieszczane przez tłoczenie,
- Hakiem bezpośrednio nie zaczepiać — znak ten umieszcza się na opakowaniach, które nie powinny być przemieszczane i przenoszone za pomocą haku. Dzieje się tak, ponieważ użycie haka może spowodować ubytek lub zepsucie zawartości,
- Miejsce zakładania zawiesi — znak umieszczany jest na opakowaniach, w których nie należy zakładać zawiesia. Niezastosowanie się do tej informacji może spowodować uszkodzenie zawartości,
- Środek ciężkości — taką informację zamieszcza się na opakowaniu, którego środek ciężkości nie znajduje się na pionowej osi geometrycznej i położony jest powyżej połowy wysokości. Dotyczy to również opakowań, gdzie środek ciężkości jest położony powyżej metra wysokości. Położenie znaku na opakowaniu powinno być w takim miejscu, aby znak był widoczny podczas transportu oraz manipulacji towarem,
- Ograniczenie piętrzenia — taki znak znajduje się na opakowaniach, dla których masa spiętrzonych opakowań transportowych nie powinna przekraczać podanej na znaku wartości. Dzieje się tak, ponieważ nie pozwalają na to właściwości wytrzymałościowe oraz zawartość paczki,
- Dopuszczalne warstwy piętrzenia — taka informacja znajduje się na opakowaniach, dla których liczba warstw piętrzenia jest ograniczona. Kiedy znak ten używa się samodzielnie, powinien określać maksymalną liczbę warstw,
- Znak „Tu chwytać” – pojawia się na opakowaniu w celu wskazania miejsc, w których należy chwycić przesyłkę podczas manipulacji.
Jakie jest zastosowanie opakowań transportowych?
Opakowania transportowe mogą mieć bardzo dużo zastosowań. Stosuje się je w wielu różnych dziedzinach produkcji materialnej. Mniejsze egzemplarze z metalu, papieru, tworzyw sztucznych czy szkła zazwyczaj służą do przechowywania i transportu produktów spożywczych. Dotyczy to zarówno świeżych, jak i przetworzonych czy mrożonych produktów. Innym zastosowaniem opakowań transportowych jest przechowywanie oraz transport odzieży i kosmetyków. Taki sposób przechowywania może być przydatny również do magazynowania części detalicznych, elektromechanicznych oraz chemikaliów i produktów farmaceutycznych.
Kiedy mamy do przewiezienia towary o bardzo dużej wadze wówczas najlepiej sprawdzają się opakowania do transportu wykonane z plastiku, drewna lub metalu. Mają one swoje zastosowanie w branżach takich jak budowlana, paszowa, spożywcza oraz elektromaszynowa. Taki rodzaj opakowań daje możliwość sprawnego oraz bezpiecznego magazynowania i spedycji produktu ciężkiego czy większego. W końcu dowiezienie towaru w nienaruszonym stanie do klienta docelowego.
Efektywność wykorzystania przestrzeni magazynowej zwiększa się dzięki opakowaniom logistycznym
Opakowania transportowe to rozwiązanie o bardzo dużym znaczeniu w procesie przeładunkowym i spedycyjnym. Gwarantują zabezpieczenie towaru, ułatwiają identyfikację produktu oraz jego magazynowanie. Odpowiednie oznaczenia pozwalają ułożyć towar w taki sposób, aby mieć do wszystkiego łatwy dostęp i wiedzieć, co gdzie leży. Dobrze dobrane opakowanie pomoże utrzymać porządek i przechowywać wiele produktów tego samego rodzaju w jednym pudle (opakowanie zbiorcze). Dzięki temu na magazynie jest czysto, a to pozwala zaoszczędzić powierzchnię.
W przypadku produktów spożywczych stosuje się pakowanie próżniowe, które pełni jeszcze jedną, ważną funkcję — wydłuża czas przechowywania żywności.
Podsumowanie
Opakowania transportowe mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak tworzywa sztuczne, drewno czy plastik. Są takie ulegające biodegradacji i nadające się do recyklingu bądź takie, które będą miały negatywny wpływ na środowisko naturalne. Pełnią również różne funkcje. Może to być:
- funkcja użytkowa,
- funkcja transportowa,
- funkcja magazynowa,
- funkcja marketingowa.
Dlatego dostawca przy wyborze odpowiedniego opakowania spośród wielu możliwości, powinien dobrze znać właściwości produktu, którym będzie się zajmował. Dzięki temu łatwiej będzie mu dobrać odpowiedni rodzaj opakowania jednostkowego czy zbiorczego. Dla niektórych towarów najłatwiej będzie stworzyć indywidualny projekt pod konkretny typ opakowania.