Kanały dystrybucji, jak przebiega proces transportu?

W logistyce bardzo ważną rolę odgrywają kanały dystrybucji produktów i usług. Czym są? Dlaczego uznaje się je za tak istotne dla przebiegu procesu logistycznego? Wszystkie najważniejsze informacje dotyczące tego zagadnienia zebraliśmy poniżej.

Kanały dystrybucji definicja

Przed zdefiniowaniem pojęcia kanału dystrybucji należy zdawać sobie sprawę, że jest to możliwe w dwojaki sposób. Można je opisać w ujęciu podmiotowym oraz funkcjonalnym. Poniżej wyjaśniamy, czym jest kanał dystrybucji według obu definicji.

Kanał dystrybucji — ujęcie podmiotowe

Kanał dystrybucji jest to zbiór zależnych organizacji współuczestniczących w procesie dostarczanie produktów i usług do nadawcy. Takie podejście umożliwia wyodrębnienie trzech grup podmiotów. Są nimi:

• uczestnicy, którzy nie przejmują prawa własności do przemieszczanych produktów. Do tej grupy należą: przedstawiciele handlowi, agenci i brokerzy;
• uczestnicy, którzy kupują oraz sprzedają produkty, tym samym przekazują i przejmują prawo własności do transportowanych towarów. Chodzi tutaj o kupców hurtowych i detalicznych, producentów, nabywców indywidualnych i instytucjonalnych,
• instytucje świadczące usługi różnego typu, które wspierają działania producentów oraz pośredników handlowych. Chodzi tu o firmy spedycyjne, transportowe, logistyczne, banki, agencje reklamowe czy firmy ubezpieczeniowe.

Kanał dystrybucji — ujęcie funkcjonalne

Kanał dystrybucji to łańcuch kolejnych ogniw (osób oraz instytucji), za których pośrednictwem następuje przemieszczanie produktów i strumieni towarzyszących. Takie podejście uwzględnia efektywność koordynacji działań dystrybucyjnych przez uczestników kanału. Dzięki temu czynności nie są eliminowane, a ich wykonanie następuje w odpowiednim momencie przewozu produktu do finalnego nabywcy. W praktyce często istnieją przypadki, kiedy jeden z uczestników rynku przejmuje funkcje przypisane w klasycznym ujęciu kanału dystrybucji komuś innemu.

Kanały dystrybucji i ich rodzaje

Kanały dystrybucji (w dużym uproszczeniu) to forma, za pomocą której odbywa się proces dostarczania produktu, jak i usługi do nabywcy. Jest to również sposób, w jaki osoba chcąca nabyć towar lub usługę, składa zamówienie. Często kanał dystrybucji określa się również jako kanał komunikacji czy sprzedaży towarów.

Kanały dystrybucji dzieli się, ze względu na:

• liczbę pośredników (pośrednie i bezpośrednie),
• liczbę podmiotów na tym samym szczeblu (wąskie oraz szerokie),
• liczbę szczebli pośrednich (krótkie i długie)
• rodzaj strumienia (transakcyjny oraz rzeczowy),
• charakter powiązań pomiędzy uczestnikami kanału (kanały konwencjonalne lub kanały zintegrowane pionowo – one dzielą się jeszcze na kanały kontaktowe, kanały administrowane oraz kanały własne).

Poniżej przedstawiamy różne rodzaje kanałów dystrybucji.

Kanały bezpośrednie i pośrednie

Kanał bezpośredni to powiązanie producenta z finalnym nabywcą w najkrótszy możliwy sposób. Jest to taki rodzaj kanału dystrybucji, który nie obejmuje pośredników. Organizacja takiego sposobu przesyłu towaru wymaga od producenta inwestycji w działalność handlową. Są one charakterystyczne dla rynku dóbr inwestycyjnych, surowców, dóbr konsumpcyjnych czy rynku niektórych usług.

Kanał pośredni to taki, który angażuje pośredników. Ten rodzaj dystrybucji produktów czy usług wydłuża kanał marketingowy, za to pozwala dotrzeć do większej liczby odbiorców dzięki poszerzonym drogom handlu. Trzeba jednak pamiętać, że im dłuższy droga przewożonego produktu, tym większa różnica między ceną detaliczną a ceną producenta. Bierze się to z marży narzuconej przez każdego z przewoźników. Dlatego też wybierając formę dystrybucji, należy wziąć pod uwagę kilka ważnych kwestii: dostępność wyrobów dla maksymalnej liczby finalnych konsumentów, określony poziom obsługi, zdolność pośredników do realizacji kanałów dystrybucji czy minimalny udział kosztów dodatkowych.

Kanały wąskie i szerokie

Wąski kanał dystrybucji występuje wówczas, gdy na poszczególnych etapach dystrybucji określonego towaru jest niewielka liczba podmiotów, które są odpowiedzialne za jego ekspediowanie.

Z szerokim kanałem dystrybucji mamy do czynienia na poszczególnych etapach transportu istnieje bardzo duża liczba podmiotów, które są odpowiedzialne za jego ekspediowanie.

Kanały krótkie i długie

Oba te rodzaje to kanały pośrednie. Różnią się od siebie ilością pośredników.

Krótki kanał dystrybucji stosowany jest w przypadku, jeśli na drodze pomiędzy producentem a nabywcą występuję tylko jeden pośrednik.

Z długim kanałem dystrybucji zetkniemy się w momencie przesyłu towaru na takiej drodze, kiedy między producentem a nabywcą zaistniała większa liczba uczestników.

Kanały transakcyjny i rzeczowy

Z kanałem transakcyjnym mamy do czynienia, gdy istnieje przepływ informacji, zamówień, prawa własności oraz negocjacji.

Rzeczowy kanał dystrybucji występuje, gdy pojawia się przepływ płatności oraz produktu.

Kanały konwencjonalne i zintegrowane pionowo

Charakterystyczne dla konwencjonalnego kanału dystrybucji jest to, w jaki sposób powiązany jest z podmiotami gospodarczymi. Dotyczy to przede wszystkim sfery przemieszczania produktów i usług, odnoszącej się do umów transakcyjnych. Każdy z nich działa samodzielnie, autonomicznie i może kierować się własnymi celami. Zazwyczaj nie występuje w takim przypadku współdziałanie logistyczne.

Kanały zintegrowane pionowo charakteryzują się tym, że realizują wspólne programy sprzedaży oraz koordynacją działań szczebli dystrybucji. Dzielą się one na kilka rodzajów:

• kanały własne (korporacyjne) – wyróżniają się tym, że jednostki działające na różnych etapach dystrybucji są podporządkowane – w sferze prawnej oraz ekonomicznej – jednemu kierownictwu. W tym przypadku możliwe jest zaistnienie integracji pionowej w kanale dystrybucji. Polega ona na podejmowaniu przez producentów funkcji dystrybucyjnych (integracja pionowa w przód) lub podejmowaniu przez obecnych dystrybutorów działalności produkcyjnej (integracja pionowa wstecz),
• kanały kontraktowe – charakteryzują się długotrwałą współpracą między niezależnymi prawnie i ekonomicznie podmiotami gospodarczymi. Odbywa się to na podstawie umów. Uczestnictwo w takim rodzaju kanału dystrybucyjnego jest świadomym wyborem, który nie wynika z podporządkowania administracyjnego czy organizacyjnego. Decydując się na określony rodzaj umowy — o przedstawicielstwo, franchisingową czy patronacką — podmioty ją zawierające określają zakres wspólnego działania oraz wzajemnej zależności,
• kanały administrowane mają miejsce wówczas, gdy jeden z uczestników rynku ma tak silną na nim pozycje, że w stosunku pozostałych uczestników pełni funkcje koordynatora działań.

Kanały dystrybucji w sprzedaży internetowej

Obecnie na rynku usług pojawia się coraz więcej możliwości sprzedaży dostosowanych do potrzeb klienta. Wiele osób wybiera zakupy przez internet zamiast tych w sklepie stacjonarnym. Dla obu stron płynie z tego rozwiązania wiele korzyści. Klientowi oferowane są:

• większy wybór i dostęp do informacji o oferowanych produktach,
• błyskawiczna dostawa pod drzwi,
• skrócony czas zakupowy.

Zakupy online pozwalają nam znaleźć dowolny produkt bez wychodzenia z domu, a dostęp do wielu sklepów mamy bardzo szybko. Ten model odgrywa też istotną rolę dla sprzedawców. Ponieważ jest to obecnie standard, to wielu z nich prowadzi sklepy internetowe. Można do tego wykorzystać różne rozwiązania:

• stronę internetową marki,
• platformy sprzedażowe,
• sieci afiliacyjne,
• media społecznościowe.

To wszystko daje szansę dotrzeć do ogromnej ilości klientów.

Model omnichannel w dystrybucji

Każdy kanał dystrybucji działa na innych zasadach, ale cel każdego z nich jest jeden. Aby go osiągnąć potrzeba spójności działań na każdym etapie dystrybucji. To główne założenie modelu omnichannel. Jest to sprzedaż wielokanałowa, która łączy marketing stacjonarny i internetowy. Jednym ze sposobów działania, jakie proponują firmy logistyczne w tym modelu, jest umożliwienie odbioru zamówionego przez internet towaru w dowolnym stacjonarnym oddziale sklepu. Takie możliwości zaspokajają wszystkie potrzeby klientów, dlatego ich popularność stopniowo rośnie, choć są wciąż trudne do realizacji.

Logistyka dystrybucji

Kiedy już wiemy, jak definiować oraz jakie wyróżniamy rodzaje rozdzielnictwa, warto zastanowić się, czym jest logistyka dystrybucji. Jest to każde działanie podejmowane w celu osiągnięcia efektywności w procesie dostarczania produktu od linii produkcyjnej do ostatecznego klienta. Obejmuje ona wszystkie zadania związane z zaopatrzeniem odbiorcy w konkretny produkt lub usługę. Zazwyczaj dotyczy to produktów w wersji finalnej. Międzynarodowa Izba Handlowa określiła szersze aspekty logistyki dystrybucji. Została ona sprecyzowana do etapu, który następuje po fazie produkcji oraz trwa do momentu komercjalizacji danego produktu, kończąc się na odebraniu produktu przez finalnego klienta.

W każdej firmie zajmującej się produkcją oraz sprzedażą produktów czy usług kanały dystrybucji są niezwykle istotną kwestią. Duże znaczenie ma to w kontekście zdobywania uwagi odbiorców, doprowadzenia klienta do zakupów czy poziomu jego zadowolenia. Dobór odpowiednich kanałów dystrybucji w danej firmie jest również istotny dla działań handlowych. Zatem wybór odpowiednich kanałów dystrybucji powinien być indywidualny, uwzględniający potrzeby odbiorców oraz charakter produktu czy usługi.